Τρίτη 13 Νοεμβρίου 2012

Ντικιλί Τας, ένα προϊστορικό χωριό στη γείτονιά μας


            Πρόσφατα  η Α΄ τάξη Γυμνασίου επισκεφτήκαμε ένα προιστορικό χωριό που βρίσκεται στη γειτονιά μας,  το Ντικιλί Τας.   Την αφορμή την πήραμε στο μάθημα της ιστορίας και αφού η καθηγήτριά μας  συνεννοήθηκε με την Εφορεία Αρχαιοτήτων και τους υπεύθυνους αρχαιολόγους ο χώρος άνοιξε για μας, τους μαθητές.
             Η υποδοχή ήταν θερμή. Η υπεύθυνη αρχαιολόγος μας ξενάγησε στο χώρο  και εμείς βρεθήκαμε να περπατούμε σε ένα προϊστορικό οικισμό. Καθώς προχωρούσαμε συνειδητοποιούσαμε ότι οι βασικές ανάγκες των ανθρώπων εκείνης της εποχής δεν διέφεραν και πολύ από τις δικές μας. Είχαμε μάλιστα τη μοναδική ευκαιρία να δούμε το εσωτερικό ενός σπιτιού, όσο μας επιτρεπόταν, γιατί ήταν στεγασμένο προκειμένου να προφυλαχθεί από τις καιρικές συνθήκες. Εντύπωση επίσης μας προκάλεσε και ένας Βυζαντινός πύργος στην κορυφή του λόφου, που μαρτυρούσε την παρουσία των βυζαντινών στο πέρασμα της ιστορίας. Όμως η πιο συναρπαστική στιγμή ήταν όταν η αρχαιολόγος μας έδειξε από κοντά τα ευρήματα της φετινής ανασκαφής, πριν αυτά βρουν τη μόνιμη θέση τους στο μουσείο: σκουλαρίκια, αγγεία, καθημερινά αντικείμενα... Φύγαμε με το συναίσθημα ενός αρχαιολόγου και όχι ενός απλού επισκέπτη. Και φυσικά με τη φαρέτρα μας γεμάτη γνώσεις για κάτι τόσο σπουδαίο που βρίσκεται δίπλα μας.

Το Ντικιλί Τας είναι μια θέση προϊστορικής κυρίως κατοίκησης, που χρονολογείται στη Νεολιθική εποχή (6400-4000 π.Χ.) και την εποχή του Χαλκού (3000-1100 π.Χ.). Έδωσε επίσης λείψανα των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, ενώ η κορυφή του στέφεται από έναν βυζαντινό πύργο.

Η ονομασία "Ντικιλί Τας", που ανάγεται στην οθωμανική περίοδο και σημαίνει "όρθια πέτρα" στα τούρκικα, αφορά ένα
ρωμαϊκό ταφικό μνημείο στημένο κατά μήκος της Εγνατίας οδού (της ρωμαϊκής οδού που συνέδεε την Αδριατική ακτή με το Βυζάντιο), κοντά στην ανατολική είσοδο της αρχαίας πόλης των Φιλίππων και πολύ κοντά στoν προϊστορικό οικισμό.

Το ρωμαϊκό μνημείο του Caius Vibius


Πρόκειται για ένα μονόλιθο 4μ. ύψους που χρονολογείται στον 1ο μ.Χ αιώνα. Σε δυο από τις τέσσερις πλευρές της φέρει  αναμνηστική επιγραφή που αναφέρεται στην καριέρα του ρωμαίου αξιωματικού Caïus Vibius Quartus. Δεν είναι αποδεδειγμένο, ωστόσο, ότι καλύπτει όντως τον τάφο του. Σύμφωνα με τον
L. Heuzy     “μια δεισιδαιμονία αποδίδει στην άσπρη σκόνη που λαμβάνεται ξύνοντας το μάρμαρο του Ντικιλί Τας την ιδιότητα του να δίνει γάλα στις λεχώνες: έχει καταφαγωθεί από τα μαχαίρια των χωρικών…· πάνω από το μισό της επιγραφής έχει καταστραφεί με αυτό τον τρόπο”.

Η θέση του Ντικιλί Τας είναι γνωστή στους αρχαιολόγους από τα χρόνια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Πέρα από τις αφηγήσεις των περιηγητών και τις  πρώτες δοκιμαστικές έρευνες που έγιναν από τον L. Renaudin στα 1920-22, συστηματικές ανασκαφές πραγματοποιούνται εδώ και μισό αιώνα στον οικισμό (από το 1961) από την Αρχαιολογική Εταιρία και σε συνεργασία με τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή.

Η προϊστορική θέση Ντικιλί Τας (41°00'37'' B., 24°18’30'' A.) βρίσκεται στο νοτιο-ανατολικό τμήμα της πεδιάδας της Δράμας, στην Ανατολική Μακεδονία, περίπου 2 χλμ. από τα ερείπια της αρχαίας πόλης των Φιλίππων και εντός των ορίων της σημερινής κωμόπολης των Κρηνίδων (Δήμος Καβάλας).


Η τούμπα του Ντικιλί Τας
Η ίδια η θέση έχει τη μορφή τούμπας Το κεντρικό τμήμα της πεδιάδας καλυπτόταν μέχρι πρόσφατα από ένα έλος, που αποξηράνθηκε μεταξύ 1931 και 1940

 

Οι παρυφές της πεδιάδας πρόσφεραν πολλά πλεονεκτήματα για την ανθρώπινη εγκατάσταση: εκτάσεις για καλλιέργεια, άφθονο πόσιμο νερό χάρη στις πολλές πηγές, την ύπαρξη των οποίων μαρτυρούν ακόμη τα σημερινά τοπωνύμια (Κρηνίδες = μικρές πηγές, Κεφαλάρι = μεγάλη πηγή, Βρυσούλες), πρόσβαση σε ποικιλία βιότοπων (έλη, λόφους, βουνά) πλούσιους σε φυσικούς πόρους όλων των ειδών. Η συνέχεια της κατοίκησης σε αυτό το σημείο φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με τη διαμόρφωση του αναγλύφου : τους πρωτοϊστορικούς πληθυσμούς ακολούθησαν Έλληνες άποικοι (ίδρυση της αρχαίας πόλης των Κρηνίδων από τους Θάσιους το 360 π.Χ., κατάληψη από τον Φίλιππο Β’ της Μακεδονίας το 356), έπειτα οι Ρωμαίοι (ίδρυση της αποικίας των Φιλίππων το 42 π.Χ.), οι Σλάβοι, οι Οθωμανοί, και τέλος οι σύγχρονοι Έλληνες το 1923


Πειραματική Αρχαιολογία  

Από το 1992 και μετά, πραγματοποιήθηκαν στο Ντικιλί Τας μια σειρά από πειραματικά προγράμματα. Επικεντρώθηκαν, μεταξύ άλλων, στις τεχνικές χτισίματος των διαφόρων τμημάτων ενός σπιτιού (τοίχοι, οροφή, δάπεδο) και των ποικίλων κατασκευών που βρέθηκαν στις νεολιθικές κατοικίες (φούρνοι, εστίες, αποθηκευτικά δοχεία),στην επιλογή των υλικών (είδος χώματος, φυτικές προσμίξεις όπως η φλούδα των σιτηρών), καθώς και σχετικά με τα στάδια προετοιμασίας τους: για παράδειγμα, την αποφλοίωση του σιταριού για την απόσπαση της φλούδας, το μάλαγμα του χώματος για την προετοιμασία του  πηλού χτισίματος ή ακόμη την προετοιμασία των σχοινιών από φλοιό δέντρων για το δέσιμο των ξύλων. Επίσης οι επιστήμονες αναπαρήγαγαν  διαφορετικά είδη αποθηκευτικών αγγείων. ακόμη πολλά εργαλεία και τρόπους χρήσης που εμπλέκονται στο χτίσιμο και την επεξεργασία της επιφάνειας διαφόρων τμημάτων μιας κατασκευής (π.χ. λείανση του δαπέδου ενός φούρνου με ένα οστέινο εργαλείο, με ένα θραύσμα αγγείου, ένα βότσαλο ή με το χέρι).

Οι αρχαιοβοτανικές έρευνες

 

Η ανασκαφή των προϊστορικών στρωμάτων έφερε στο φως μια σημαντική ποσότητα φυτικών καταλοίπων, όπως κάρβουνα από ξύλα (κορμούς, κλαδιά) που χρησιμοποιήθηκαν ως καύσιμο ή δομικό υλικό, και άλλα μέρη των φυτών, όπως σπόρους, λέπυρα κ.ά. που μεταφέρθηκαν στον οικισμό για τροφή, ζωοτροφή ή άλλες χρήσεις (π.χ. ως φάρμακα, υφαντικές ίνες, καύσιμη και δομική ύλη).


Περισσότερες πληροφορίες στην επίσημη ιστοσελίδα του Ντικιλί Τας:

Άλλες πηγές:

βικιπαίδεια

Φίλιπποι και περιοχή:

 Δημοσιογραφική ομάδα:
Κ.Σ.
Β.Ξ.
Ι.Σ.

1 σχόλιο: